قزوین پایتخت خوشنویسی ایران اسلامی

 

چ      مقاله: چه بخواهيم  و چه نخواهيم اين آمارها است كه واقعيت ها را براي انديشيدن و تصميم گيري ارائه مي كند و بي هيچ شك و گمان ، آن مديري ، مديري مدبر است كه از اين داده ها و اطلاعات در جهت پيشبرد اهداف خُرد و كلان  مجموعه ي  مديريتي خود و تنها با هدف آسان سازي بهتر و بيش تر و بدور از جنجال آفريني و هوچي گري در راستاي تامين رفاه مردم به عنوان سرمايه هاي اصلي و معنوي خود گام بردارد و يكي از اين آمارها ، آمار رشد صعودي جمعيت شهر قزوين است .

          بر اساس گزارش مركز آمار ايران و نتايج سرشماري نفوس و مسكن ، جمعيت شهر نشين در شهر قزوين از 1/68 درصد در سال 1385 به 1/73درصد در سال 1390 افزايش داشته است كه نشان از رشد 5درصدي جمعيت شهر نشيني قزوين را نمايان مي كند هر چند بايد به اين نكته اذعان كرد كه اگر نتايج آمار سال 1395 نيز پس از پايان عمليات سرشماري تجزيه ، تحليل و آناليز گردد ، بي شك اين رقم افزايش خواهد يافت از سويي ديگر در بررسي ها و كار هاي كارشناسي آن چه نبايد از نظر دست اندركاران حوزه مديريت و برنامه ريزي پنهان بماند ، مقايسه جمعيت شهر قزوين در " روز"  و " شب"  است چرا كه شهر قزوين علاوه بر مركز استان بودن برخورداري از  مراكز صنعتي ، تجاري و تفريحي در مسير استان هاي متعددي است كه موقعيت خاص و سوق الجيشي به آن مي بخشد .

         با اين تصوير سازي اكنون هيچ شك و شبهه اي باقي نخواهد ماند كه شهر بزرگ قزوين كه انتظار مي رود با توجه به آمار سال 1395 در رديف كلان شهرهاي كشور قرار بگيرد بايد از سوي مديراني مجرب ، مدبرانه مديريت و راهبري شود تا از يكسو ضمن حفظ و بيان موقعيت هاي بالفعل ، در آشكارسازي ظرفيت هاي بالقوه آن نيز سنگ تمام گذارده و در جذب سرمايه گذاران داخلي و خارجي از يكسو و جلب گردش گران از ايران و سرتاسر جهان موفق و سربلند باشد كه برگزاري جاده ابريشم كه با همدلي و همياري و خرد جمعي مديران استان و با توجه به شعار شهرداري قزوين "هنر مديران خلاق و متحد شهري براي فردايي قزوين" به منصه ظهور رسيده بهترين گواه اين ادعا باشد .

          براين اساس شهرداري قزوين در مديريت شهري خود با اتكال به ذات اقدس الهي از يكسو و پشتيباني همه جانبه شوراي اسلامي شهر قزوين از سويي ديگر و مهم تر ، فعاليت هاي مردم به عنوان برترين و گران بهاترين سرمايه هاي معنوي خود كارجهادي خود را با تاسيس و راه اندازي معاونت ها و سازمان هاي مرتبط با حوزه مديريت شهري آغاز و نوسازي بافت هاي فرسوده ، احداث بوستان و گسترش فضاهاي سبز تاسيس فرهنگسراها و كتابخانه ها ، راه اندازي مراكز  علمي و مطالعاتي ، احداث تقاطع هاي غير همسطح ، احيا و مرمت آثار باستاني شهر قزوين و ... به انجام رسانيد .

         سازمان مديريت پسماند شهرداري قزوين  به عنوان يكي از سازمان هاي موثر در حوزه خدمات شهري فعاليت خود را براساس ماده 84 قانون شهرداري و بند 15 ماده 71 قانون تشكيلات ،وظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي كشور و انتخاب شهرداران مصوب  خردادماه75 و ماده 10 قانون مديريت پسماندها مصوب سال 83 از سال 1384 آغاز بكار نموده است . 

          براساس ماده 3 اساسنامه اين سازمان اجراي برنامه هاي مديريت پسماندها در شهر براساس قانون مديريت پسماندها از قبيل برنامه ريزي ، ساماندهي ، مراقبت و عمليات اجرايي مربوط به كاهش توليد ، جمع آوري ، ذخيره سازي ، حمل و نقل و    بازيافت ، پردازش و دفع پسماندهاي عادي از جمله پسماندهاي شهري ساختماني و عمراني ، افزايش توان كارشناسي و مديريتي در زمينه مديريت پسماندها ، بهينه سازي و ارتقاء مديريت پسماندهاي عادي شامل توليد ، ذخيره سازي موقت ، جمع آوري ، حمل و نقل ، بازيافت ، پردازش و دفع صحيح پسماندهاي جامد ، گسترش همكاري هاي مردمي و افزايش آگاهي هاي عمومي از طريق آموزش و اطلاع رساني حفظ  پاكيزگي و نظافت محيط شهري با هدف "جلب رضايت شهروندان " از جمله اهداف تاسيس اين سازمان است . از منظر و نگاهي ديگر در اين اساسنامه سازمان مجاز گرديده است با رعايت مقررات موضوع به مديريت نظارت و طراحي و برنامه ريزي براي امور مربوط به توليد ، ذخيره سازي موقت ، جمع آوري ،             حمل و نقل ، بازيافت ، پردازش ، دفع پسماندهاي عادي از قبيل پسماندهاي خانگي ، اداري ، تجاري و عمراني با رويكرد تفكيك از مبداء و تنظيف شهر  پرداخته و جهت ارائه مطلوب تر خدمات خود به جامعه ي هدف ، به شناسايي ، تعيين و تملك محل دفع پسماندهاي عادي براساس مفاد ماده 12 قانون و مواد 7 و 22 آيين نامه اجرايي مديريت پسماندها  اقدام نمايد .

         اگر امروز هم چون سال ها پيش تر ، خانوارهاي شهري علاوه بر مديريت مصرف ، پسماندهاي خود را نيز مديريت مي كردند و اگر رشد جمعيت شهر قزوين ، رشدي صعودي و بالا رونده نداشت و از همه مهم تر شهر قزوين در چند خيابان قديمي و مركزي خلاصه مي شد ، شايد تاسيس سازمان مديريت پسماند به يك واجب و يا الزام تبديل نمي گرديد . اما اكنون و براساس نتايج بدست آمده از يك طرح تحقيقاتي مطالعاتي ميزان سرانه توليد زباله هر فرد در طول شبانه روز در قزوين  به 690 گرم رسيده است كه اين ميزان توسط 45 دستگاه انواع خودرو سبك و نيمه سنگين در 95 بار سرويس دهي جمع آوري و به ايستگاه مياني  ( سمي تريلر ) منتقل مي گردد و  از آن جا به محل سايت پردازش و دفن محمدآباد انتقال مي يابد  و بر همين اساس احداث و راه اندازي ايستگاه هاي مياني ( سمي تريلر ) در دستور كار تمامي سازمان هاي مديريت پسماند در سراسر كشور قرار گرفته و يكي از وظايف اصلي و بديهي آن ها است . چرا كه با بهره برداري از اين ايستگاه هاي مياني ضمن كاهش تردد وسايل  كوچك تر در سطح محورهاي مواصلاتي و  كم كردن حجم بار ترافيكي برون شهري از يك طرف ،  صرفه جويي در مصرف انرژي و كاهش آلاينده هاي خروجي آن ها كمك بسياري به كاهش تصادفات جرحي و يا حتي فوتي  خواهيم كرد .

         در يك نگاه كلي ما حصل رشد جمعيت شهر نشين ، افزوني  توليد زباله شهري است كه در پي آن تعداد وسايل نقليه  جمع آوري كننده زباله افزايش يابد .

        جمع آوري پسماند از سطح شهر سبب تردد تعداد زيادي از خودروهايي كه بدين منظور اختصاص يافته اند مي گردد تعداد زياد سرويس هاي جمع آوري پسماند بعد مسافت تا مركز دفع و پردازش و ظرفيت كم حمل پسماند توسط خودروهاي جمع آوري كننده دست به دست هم داده تا انتقال پسماند از مبادي توليد به مركز دفع توسط ايستگاه انتقال انجام گردد در اين محل زباله از وسايل نقليه كوچكتر ( كاميون هاي پرس زباله ) به ماشين آلات بزرگتر كه اصطلاحاً ا سمي تريلر ناميده         مي شوند منتقل مي گردد .

         مهمترين دليل استفاده سازمان مديريت پسماند شهرداري قزوين از ايستگاه انتقال ، كاهش تردد وسايل نقليه كوچكتر در       جاده هاي بين شهري و كم كردن حجم ترافيك ، كاهش خطر تصادفات و كاهش آلاينده هاي خروجي از آنها و همچنين صرفه جويي در زمان حمل و نقل زباله و سوخت است بنايراين ضرورت وجود ايستگاه انتقال ، از جنبه زيست محيطي ، ترافيكي و اقتصادي حائز اهميت خواهد بود .

          ايستگاه مياني انتقال كنوني در شهر قزوين واقع در كمربندي جمهوري و در جوار بهشت صدر قرار دارد . با توجه به توسعه فضاي آرامستان هاي شهر قزوين و افزايش تعداد تردد وسايط نقليه و ايجاد حجم ترافيك سنگين در اين مسير خطر بروز تصادف محتمل خواهد بود ، براين اساس و همچنين درخواستهاي متعدد شهروندان كه به زيارت اهل قبور مي روند انتقال اين ايستگاه به محل جديد اجتناب ناپذير است قابل ذكر است اين جابه جايي هزينه اي معادل 10 ميليارد تومان را براي شهرداري در پي دارد با توجه به اين كه احترام به خواست شهروندي ارجحيت دارد ، صرف هزينه موردپذيرش مديريت شهري قرار گرفته است . 

         در ايستگاه مياني فعلي به دليلي وسعت كم ( حدوداً 1500 مترمربع ) و با توجه به اين كه طراحي محل براساس نياز يك دهه قبل صورت گرفته ، ماشين آلات حمل و انتقال پسماند به لحاظ تخليه بار خود زمان قابل توجهي را صرف نموده و اين موضوع جمع آوري پسماندهاي خانگي از درب منازل و مخازن را در سطح شهر با تاخير مواجه  مي نمايد . ضمناً در اين سايت در حال حاضر جمع آوري شيرابه و روان آب هاحاصل از شستشوي محل و بارشهاي فصلي به شكل سنتي ( با استفاده از مخزن و چاه جاذب ) بوده و هيچگونه ضوابط زيست محيطي مرتبط با مديريت شيرابه رعايت نمي شود و سازمان در چارچوب مسئوليت خطير خود در اين ارتباط همواره با دغدغه هاي زيست محيطي مواجه است نزديكي محل و قرار گرفتن اين سايت دردل باغهاي سنتي اين نگراني هاي را دامن زده و اين امر حساسيت سازمان مديريت پسماند شهرداري قزوين را نسبت به موضوع افزايش مي دهد ولازم به توضيح است در طرح جامع كه توسط سازمان خدمات طراحي شهرداري قزوين به تصويت رسيده پس از انتقال ايستگاه مياني اين مكان به همراه عرصه هاي پايين دست خود ، مجموعاً به متراژ 000/11 مترمربع به عنوان پاركينگ عمومي و تفرجگاه و    بازارچه ، خدمات رساني به آرامستانهاي  نوبيلي و صدر و حسيني را در دستور كار خواهند داشت . 

         درمكان يابي ايستگاه انتقال جديد شهر قزوين ،نكات مختلف فني ، زيست محيطي و ترافيكي  و اقتصادي ( موقعيت جغرافيايي  آن نسبت به شهر قزوين و مجتمع دفع و بازيافت محمدآباد ) لحاظ گرديده است و براساس جمع بندي در روش تصميم گيريهاي چند معياره ( AHP ) ايستگاه انتقال جديد شهر قزوين در كيلومتر 5 محور قزوين – بوئين زهرا در خارج از حريم باغستانهاي سنتي انتخاب شد كه نتايج اين مكان يابي در سال 1389 به تاييد كارگروه تخصصي مسكن و شهرسازي استان قزوين رسيد و توسط شوراي عالي برنامه ريزي استان تصويب و جهت اجرايي شدن به شهرداري قزوين ابلاغ گرديد . قابل ذكر است قبل از خريداري زمين مذكور توسط شهرداري قزوين موقعيت زمين خريداري شده طبق نقشه پيشنهادي به كارگروه تخصصي مسكن و شهرسازي كه اعضاء آن اداره كل حفاظت محيط زيست استان ، سازمان جهاد كشاورزي استان ، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ، اداره كل منابع طبيعي ، اداره كل راه و شهرسازي و معاونت عمراني استانداري قزوين مي باشند مورد تاييد قرار گرفت .

         براساس مصوبه شوراي عالي حفاظت محيط زيست در خصوص طرح ها و پروژه هاي مشمول ارزيابي زيست محيطي مصوب 29/3/1390 ايستگاه هاي انتقال زباله مبري از ارزيابي اثرات زيست محيطي هستند كه عدم قرار گيري ايستگاه هاي انتقال زباله در اين ليست به دليل  عدم اثرات زيست محيطي آنهاست . زيرا در اين ايستگاه ها هيچ گونه تغييرا ت بيوشيميايي در تركيب زباله ايجاد نخواهد شد و هيچ گونه اقدامي در جهت تفكيك  و بازيافت زباله انجام نخواهد شد و صرفا زباله از كاميون هاي كوچكتر به سمي تريلرها تخليه مي گردد و در اسرع وقت به مركز پردازش و دفن بهداشتي محمدآباد منتقل مي گردند .

         بايد توجه داشت كه محل ايستگاه انتقال بايد در جريان مسير محل پردازش و دفن نهايي قرار گيرد در غير اين صورت ، انتخاب محل نادرست ايستگاه انتقال و افزايش مسير جمع آوري و حمل و نقل زباله  ، افزايش چشمگير هزينه جمع آوري زباله را در پي خواهد داشت كه نتيجه آن افزايش بهاي خدمات پسماند شهروندان خواهد بود مطالعات نشان داده است در صورتي كه فاصله مبادي توليد زباله تا محل دفع نهايي بيش از 10 كيلومتر باشد در صورت عدم به كارگيري ايستگاه انتقال زباله ،    هزينه هاي جمع آوري و حمل و نقل 70درصد افزايش خواهد يافت .

          به دليل اين كه محل سايت پردازش و دفن محمدآباد در كيلومتر 28 جاده قزوين بوئين زهرا قرار دارد . محل ساخت ايستگاه انتقال نيز در اين مسير انتخاب شده است همانطور كه قبلاً عنوان گرديد در انتخاب اين محل موضوعات زيست محيطي نيز لحاظ گرديده است براساس گزارش مشاور اين پروژه  ، محل جديد ايستگاه انتقال با قوت 70درصد مورد تاييد قرار گرفته است هر چند كه سازمان مديريت پسماند شهرداري قزوين به اين موضوع اكتفا نكرده و در طراحي اين ايستگاه انتقال جهت مديريت شيرابه از بهترين تكنولوژيهاي موجود  و ممكن را ديده است همچنين در اين سازمان واحد ايمني ، بهداشت و محيط زيست ( HSE) را مستقر نموده كه براساس دستورالعمل ارسالي از وزارت كشور در خصوص نظارت بر ايستگاه انتقال اقدام به تهيه چك ليست هاي نظارتي نموده است كه براساس آن نظارت دقيق و فني برآن محل خواهد داشت .

         لازم به ذكر است در برخي از موارد اظهار نظرهاي غير تخصصي به علت عدم اشرافيت به موضوع ، درخصوص ايستگاه مياني زباله صورت مي گيرد به عنوان مثال بحث تفكيك زباله ها در اين ايستگاه مطرح شده است در پاسخ بايد گفت در حال حاضر در مجتمع پردازش و دفن بهداشتي محمدآباد دو خط پردازش با ظرفيت هر كدام 250 تن در روز وجود دارد كه عمليات تفكيك زباله به صورت كاملا  تخصصي در آنها انجام مي شود با وجود چنين مركز مجهزي از لحاظ فني ديگر نيازي به تفكيك زباله ها در ايستگاه انتقال مياني وجود نخواهد داشت و اصولاً كاربري ايستگاه انتقال چيز ديگريست كه از نام آن ها پيداست " صرفا انتقال زباله "

         موضوع ديگري كه در مورد ايستگاه مياني مطرح شده است بحث پراكندگي زباله و انتقال آلودگي به اطراف است بايد گفت طراحي اين سايت و سيستمهاي آن به نحوي انجام گرفته است علاوه برداشتن سيستم شوتينگ زباله ، سايت كه مجهز به تجهيزات تصفيه شيرابه است و ميزان آلودگي شيرابه توليدي به كمتر از 50 ميلي گرم در ليتر ilt / 50mg >  COD خواهد رسيد كه از پساب توليد شده آن مي توان به منظور آبياريفضاي سبزي كه در اطراف ايستگاه احداث مي گردد استفاده نمود . اين موضوع نه تنها نقطه ضعف نيست بلكه نشان دهنده يكي از نقاط قوت پروژه مي باشد . 

         در اين سايت 5/13 هكتار به عنوان فضاي سبز به منظور تصفيه و تهويه هواي منطقه در نظر گرفته شده است و تنها نيم هكتار از آن جهت ساخت بنا استفاده مي شود كه اين موضوع نيز از ديگر نقاط قوت اين پروژه است و باعث مي گردد زمين موجود كه چند سال است كشت نمي گردد مجددا احيا شود .

         لازم به توضيح است كه كليه ماشين آلات حمل و نقل كننده زباله به سايت ، مجهز به تانكرهاي جمع آوري كننده شيرابه هستند و ابداً هيچ گونه نشت شيرابه در مسير انتقال زباله اتفاق نخواهد افتاد .

         در برخي موارد ديدگاه هاي غير كارشناسانه و تنها مغرضانه و در جهت كشاندن موضوع به شبكه هاي اجتماعي صورت  مي گردد كه هدف آنها تنها ايجاد تشنج و تشويش اذهان عمومي است و رسيدن به اهداف ديگر كه در صورت ضرورت به تفضيل به تك تك آنها خواهم پرداخت .

         به گواه تاريخ قزوين شهري است كه آثار ماندگار تاريخي آن ، نام آن را در عرصه بين الملل ماندگار كرده است و اگر فقط كمي واقع بينانه در كوچه پس كوچه هاي اين شهر قديم زنيم و نگاه مان را برآثار تاريخي آن بدوزيم ، گرد غربت غوغا به پا مي كند . دبيرستان محمدقزويني كه بسياري از چهره هاي تابناك اين شهر كه اكنون نام بلند آوازه آنان بر تارك سترگ تاريخ اين كشور مي درخشد و در آن دبيرستان تحصيل كرده اند نابود شد گنبد بارگاه شريف امامزاده حسين ( ع )  در حال شكافتن است و داربست ها ، دور تا دور گنبد نيلگون امامزاده سلطان سيد محمد ( ع ) را  ، ناموزون كرده است .

         با توجه به مستندات موجود و صورتجلسه شهريورماه سال 1391 مقرر بود تا اداره كل ميراث فرهنگي استان قزوين با  جمع آوري و ارسال مدارك و مستندات به كميته فني و كارشناسي يونسكو ، نسبت به ثبت جهاني باغستان هاي سنتي استان اقدام عاجل نمايد امام تاكنون پيشرفت قابل ملاحظه‌اي نداشته است .

        شهرداري قزوين با ايجاد سازمان باغستان هاي سنتي به صورت كاملا تخصصي سعي در حفظ و احياي اين ميراث ارزشمند دارد در حال حاضر حدود سه چهارم آب بهاي باغستان ها توسط شهرداري پرداخت شده و تامين آب از كانال و ايجاد    راه دسترسي از ديگر اقداماتي بود كه انجام شد سوالي كه پيش مي آيد اين است كه اگر اقدامات مفيد شهرداري نبود آيا صاحبان اين باغستان ها  و يا مدعيان آنها توان فني و ريالي به لحاظ حفظ و نگهداري و تامين امنيت اين باغهاي را داشتند.

          شهرداري ساليانه حدود 3 ميليارد تومان هزينه حفظ و احياي اين باغستانهاي سنتي شهر مي كند آيا صرف اين رقم و خريداري آب براي باغداران در توان مالي سازمان مدعي حفظ و حراست از اين ميراث فرهنگي است .

          شهرداري قزوين با اعتقاد به شعار شعورمند ،  مديران خلاق و متحد شهري براي فرداي قزوين كمر همت بسته است تا قزوين ، نامي هميشه ماندگار باقي بماند و شهرداري قزوين با اعتقاد به توسعه همه جانبه شهر قزوين و با اشرف به مشكلات مالي خود و سازمان  هاي وابسته از يكسو نخستين خيابان ايران ، سپه را بهسازي و مرمت مي نمايد و سراي سعدالسطلنه را جان دوبار مي بخشد .  آينده نگري مي نمايد و براي رفاه حال  همشهريان گرانقدر خود ناسزاها را بهجان مي خرد اما در احداث تقاطع هاي  غير همسطح كوتاه نمي آيد و براي تردد آسان تر ميهمانان عبوري اين شهر، تصورها را به تصوير هاي واقعي تبديل مي كند تا پروژه عظيم تقاطع امام رضا( ع ) جان بگيرد .

         به اعتراف مردم تا ديروز كسي دوست نداشت تا ميهمان خود را به شهر آورد و قزوين را به عنوان محل سكونت خود معرفي نمايد چرا كه نه از مراكز تفريحي خبري بود و نه از مراكز تجاري ، براي پارك خودرو در هسته مركزي شهر با مشكل فراوان روبرو بود و يا عصرهاي جمعه خود را غريبانه به صبح شنبه گره مي زدند .

         امام اكنون ، سراي سعدالسلطنه خود به تنهايي مي تواند بهانه ورود گردشگران ايراني و خارجي در تمام ايام سال باشد و حتي به عنوان برندينگ شهري در فراسوي مرزها به آن بباليم .

          در خاتمه سازمان مديريت پسماندهاي شهرداري قزوين  ضمن دعوت از تمامي صاحب نظران كارشناسان ، استادان دانشگاه و تشكل هاي مردمي آمادگي خود را جهت دريافت تمامي ديدگاه هاي علمي و سازنده در راستاي احداث اين پروژه كه يك ضرورت و در راستاي توسعه شهري است و يا ساير پروژه هايي كه با هدف تامين رفاه مردم صورت پذيرد اعلام مي نمايد .

         بي شك راهنماييهاي هوشمندانه و دلسوزانه علاوه بر اين كه ما را در ادامه هدفمان كه ايجاد شهري است سالم ، زيبا و امن مصمم تر مي نمايد . زمينه ساز دست يافتن به توسعه موزون و  متعادل در شهر بوده ، الگوي خواهد بود از مديريت متحد شهري براي فرداي قزوين عزيز .

مجتبي منتظري         

       مدير عامل سازمان مديريت پسماند

 شهرداري قزوين